Ağrı Gezilecek Yerler ve Rotalar

İshakpaşa Sarayı tarihi ve mimari yapısının yanında birde efsanevi yönü ile anılıyor. Söylenenlere göre; Ağrı’ya gelip, bu sarayı görmeden giden kimseler, tekrar İshak Paşa Sarayı’nı görmeden ölmez deniliyor. İshak Paşa’nın babası tarafından 1685 yılında yapımına başlanan ve 1784 yılında İshak Paşa tarafından tamamlanmıştır.

Saray 99 yılda yaklaşık 7500m2 alanda kuruludur. İçerisinde bulundurduklarıyla bir külliye vasfı taşımaktadır. İshak Paşa sarayında 366 oda olmakla birlikte içerisinde şu bölümleri de barındırır; Camii, İki adet avlu, Aş evi, Harem daireleri, Merasim salonu, Hamam, Mutfak, Tuvalet, Servis odaları, Fırın, Türbe, Çilehane, Erzak odaları.

Doğu Beyazıt Kalesi, Doğubeyazıt ilçesinde bulunur. Yapımı tam olarak bilinmemektedir. Kalenin temel kısmının Urartular döneminde, bulunan mezar ve antik kalıntılar doğrultusunda M.Ö.13 ile 9.yy arasında yapıldığı düşünülmektedir. Geçen zaman içerisinde harap olmuş ancak Selçuklu ve Osmanlı Devletleri zamanında, ipek yolunun kullanımında tekrar inşa edilerek bugünkü halini almıştır.

Osmanlı Halkı tarafından Kale, Sultan Bayezid’in ölümünden sonra Bayezid Kalesi olarak adlandırılmıştır. Çeşitli medeniyetleri tek çatı altında toplayan bu inanılmaz yapı Antik çağ ile günümüz
arasında bir köprü olarak sırrını korumaya devam ediyor.

Meya mağaraları, Diyadin ilçesine bağlı Günbuldu Köyü’ndedir. Kayaların oyulması ile oluşan bu yapıların tarihi tam olarak bilinmemektedir. İçerisinde ibadethane, farklı büyüklüklerde odalar, barınak ve tapınaklar mevcuttur. Oldukça yıpranmış ve tahrip olan bu bölgede değişik taşlar, mihrap ve mezarlar gibi birçok kalıntıya da rastlanıyor. Geçmişten günümüze kalan bu mağaralardan çıkarılan 2 adet koç heykeli vardır. Ağrı’ya gelmişken mutlaka görülmesi gereken yerlerden olduğu düşünülüyor ve her yıl bir çok turist burayı ziyaret ediyor.

Keşisin bahçesi, Doğubeyazıt ilçesinde yer alır. Hepimizin bildiği Aslı ile Kerem aşkı rivayete göre burada başlar. Padişahın oğlu Kerem’in Ağrı Dağı’nı aşarak Keşişin kızı Aslı ile burada buluştuğu söyleniyor. İki gencin farklı dinlere mensup olması nedeniyle ailelerinin karşı çıkması sonucu, çift bir araya gelememiştir.

Bu yemyeşil bahçede, Aslı ve Kerem’in ruhunu yaşamak ve onların saadetini hissetmek için eşsiz güzellikte bir manzara konukları bekliyor.

Ağrı’nın Diyadin ilçesinde bulunan Diyadin Kaplıcaları, Yılanlı Kaplıcası, Davut kaplıcası ve Köprü kaplıcası olmak üzere üç kaplıcadan oluşur. Bölgenin ortasından Murat nehri geçmektedir.

Termal su kaynağı olan kaplıca sularının içeriği klorür, sülfat, bikarbonat, kalsiyum ve karbondioksit barındırdığından şifalıdır. Sıcaklığı 75 derece civarında olup özellikle kış mevsiminde yoğun ilgi görmektedir. Romatizma, fıtık, cilt hastalığı, kadın hastalığı, nevrit nöroloji, metabolizma bozukluğu ve kireçlenme gibi rahatsızlıklara tedavi yöntemi olarak kullanılır.

Urartu Kalesi, Doğubeyazıt ilçesinin Belleburç diye adlandırılan bölgesindedir. Kalenin yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte Urartular tarafından yapıldığı öngörülmektedir. Kalenin içerisinde antik çağlardan kalma kalıntılar ve Urartu mezarlıkları bulunmaktadır.

Günümüze ulaşan kalıntılar virane haldedir. Kalenin surları yıkılmıştır. Bu hali ile esrarengizliğini koruyan Urartu Kalesi antik çağlardan günümüze ışık tutmaktadır.

Doğubeyazıt ilçesinde, İshak Paşa Sarayı’nın üst kısmında bulunan Ahmed-i Hani Türbesi yanında birde cami barındırır. 1651 yılında doğmuş olan Ahmed-i Hani’nin mezarını ziyaret etmek isteyen birçok kişi bu türbeye rağbet etmektedir.

Dönemin ilim insanlarından olan Ahmed-i Hani İran medreselerinde, İslam felsefesi, astronomi, şiir ve sanat tekniği eğitimleri almış ve bu ilimleri bölge insanlarına aktarmıştır. Bölgenin en çok ziyaret edilen türbe olma özelliğini taşımaktadır.

Nuhun gemisi, Ağrı Dağı’nın güneyinde yer alan doğal bir oluşumdur. Nuh’un hikayesi herkes tarafından bilinir. Rivayete göre Nuh Tufanı sonrası Nuh’un Gemisi burada karaya oturmuştur. Telçeker ve Üzengili köyleri arasında bulunan bu oluşum yer bilimcileri tarafından halen araştırılmaktadır.

Boyutları bakımından ve şekli itibariyle kutsal kitaplarda yazan Nuh’un gemisini andırdığı için tartışmalar halen devam ediyor. Şu an Araştırmalar sonucunda henüz bir kalıntıya rastlanmasa da bu oluşum sırrını korumaya devam ediyor. Özellikle yabancı turistler tarafından rağbet gören oluşum doğal anıt hükmündedir.

Buz Mağaraları, Küçük Ağrı Dağı’nın güneyinde yer almakta olup doğal bir anıt mağarası vasfını taşımaktadır. 100 metre uzunluğunda olan derin bir çukur görünümündedir. İçerisinde bazalt lavlar ve donmuş sular görülmektedir. Kışın çok soğuk olmayıp yazın serindir.

Mağaranın içine giren ışık, buzlardan yansımasından dolayı değişik renklere bürünmektedir. Bu özelliği ile görenleri hayretler içerisinde bırakır. Mağaranın içinde kuşların yaşaması burada biriken gazların zehirli olmadığını göstermekte ve bölgenin su ihtiyacını da karşılamaktadır.

İlçe merkezinin kuzeydoğusunda bulunan Hamur Kümbeti, Osmanlı türbe mimarisinin ilginç yapılarındandır. Türbeyi kimin ne zaman yaptırdığı tam bilinememektedir. Ancak tahrip olan kapısının üzerindeki kitabe de Arapça 1227(Miladi 1812) yazdığı görülmektedir. 1915 Rus işgalinde top isabet etmiştir.

Dikdörtgen bir yapıya sahip olan Kümbet, içerisinde asıl mezar ve asıl avluyu bulundurur ve 5 adet penceresi vardır. Kullanılan taşlar İshak Paşa Sarayı’nda kullanılan taşlardan olup yöre halkının söylemine göre iki yapının taşları da Yukarı Ağadeve Köyü’nden geldiği anlatılmaktadır. Türk-İslam tarihinde benzerine rastlanmayan eser ziyaretçilerini şaşırtmaktadır.

Hamur bölgesinde bulunan Karlıca (Şoşik) Kalesi, bölgeye hâkim bir kayalık üzerine kurulmuştur. Üç tarafı uçurumla kaplı olan kaleyi kimin hangi tarihte yaptığına dair kesin bir bilgi yoktur. Ancak yapı, inşa tarzı, kayaların kesimi basamaklı girişi ile Urartu dönemindeki kalelerle örtüşmektedir. Bu nedenle orta çağdan kalma bir eser olduğu aşikardır.

Surları doğal kayalarla birleşerek bölgenin doğal yapısı da kullanılmıştır. Kalenin alt bölgesinde ibadethane bulunup gizli yollara rastlanmaktır. Günümüzde dış surların yaklaşık tamamı harap durumdadır ve iki burç haricinde ciddi bir kalıntı yoktur. Kalenin iç bölümleri yıkılmamış olup restore etmeye elverişlidir.

Üç kilise, Taşlıçay ilçesine bağlı Taşteker Köyü’nde yer alır. Buradaki yapı hakkında çeşitli görüşler mevcuttur. M.Ö. bir Güneş Tapınağı olduğu düşünülen yapı tahrip edilerek, Ermeniler tarafından Manastır olarak inşa edilmiştir.

Uzun yıllar manastır olarak ibadethane olmuştur. Daha sonra Ermeniler bölgeyi terk edince 1950 yılında tekrar taşları sökülerek Ağrı Merkez Camii’nin inşasında kullanmıştır. Manastırdan geriye temelleri ve iki adet kuyu kalmış olup kullanılmamaktadır. Bir başka rivayete göre ise Hz.Nuh’un mezarı bu yapının olduğu yerdedir.

Ağrı Dağı, Büyük Ağrı ve Küçük Ağrı Dağı olmak üzere 2 adet zirveden oluşur. Büyük Ağrı Dağı’nın zirve rakımı 5.137 metre ile Atatürk zirvesi ve Küçük Ağrı Dağı’nın zirve rakımı 3.898 metre ile İnönü zirvesini oluşturur. Türkiye’nin en yüksek dağı olma özelliğini taşıyan Ağrı Dağı, Volkanik bir dağ olmakla birlikte sönmüş bir volkandır.

İlk defa Ağrı Dağı’na 1829’da tırmanma gerçekleştirilmiştir. Bütün dinlere göre kutsal sayılır. Nuh Tufanının burada gerçekleştiği inancı hakim ve Nuh’un gemisinin de burada olduğu düşünülüyor. Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Ağrı Dağı’nın %65 i Iğdır %35 i Ağrı ilindedir. Kayak merkezleri ve Yamaç paraşütleriyle günümüzde de önemini korumaktadır.